Stichting Zebra (Zuid Afrika – Nederland) heeft als doel om predikanten en kerkelijk werkers een nieuw perspectief op eigen leven en omgeving te laten ontwikkelen, door middel van uitwisseling tussen Nederland en Zuid-Afrika.

• Voor zowel Zuid Afrikanen als Nederlanders gaat het om het ontwikkelen van een nieuw perspectief op eigen leven en omgeving.
• Uitwisseling (tussen Nederland en Zuid Afrika) betekent, dat we niet te maken hebben met één-richting-verkeer. Uitwisseling veronderstelt gelijkwaardigheid (dat is iets anders dan gelijkheid).
• In die uitwisseling definiëren we voor zowel de Nederlandse als de Zuid Afrikaanse predikanten en kerkelijk werkers als doel “een nieuw perspectief op eigen leven en omgeving te ontwikkelen”.

Dit alles vraagt dat aan Nederlandse en Zuid Afrikaanse zijde heel bewust met dezelfde doelstelling gewerkt wordt.

In dit proces van uitwisseling werken we met het uitgangspunt van de-centering. Daarvan is de gedachte, dat het feit, dat iemand geheel uit zijn comfort-zone in een andere cultuur en een ander stelsel van vanzelfsprekendheden wordt geplaatst, hem/haar vervolgens hernieuwd naar zichzelf en zijn/haar context doet kijken. Daarbij gaat het om het beleven van de verschillen tussen Nederland en Zuid Afrika, zonder daarin te vervallen in een oordelende vergelijking.

Geschiedenis

In de geschiedenis van Stichting Zebra zijn in Zuid Afrika contacten ontwikkeld met Communitas, het opleidings- en Vormingscentrum van de NG-Kerk en de VG-Kerk verbonden met de Theologische Faculteit van de Universiteit van Stellenbosch. In die contacten, ontwikkeld in het post-apartheid-tijdperk, is altijd zo open en eerlijk als mogelijk aandacht geweest voor de geschiedenis en de invloed van die geschiedenis op de actualiteit.

In Nederland onderhield Stichting Zebra tot nu toe vooral contacten met predikanten, kerkelijk werkers en instituties, die verbonden zijn met de Protestantse Kerk. Het is uitdrukkelijk de bedoeling om ook in andere protestantse kerken deelnemers aan deze uitwisselingen te werven.

Uitwisseling

In de uitwisseling en de verschillende gesprekken daar omheen hebben we ontdekt, dat aan beide kanten onze kerken en samenlevingen aan grote veranderingen onderhevig zijn en we in dat verband ieder in ons eigen land worstelen met vragen die raakvlakken hebben. Die raakvlakken bieden een kans van elkaar te leren t.b.v. de uitdagingen waarvoor we in eigen land en kerk staan. We denken onder meer aan de volgende dingen:

• Terugloop van de betrokkenheid bij de kerk. Zowel in Zuid Afrika als in Nederland is dit een manifest probleem (in elk geval) in de verstedelijkte gebieden.
• In Nederland speelt daar sterk in mee, dat de kerk sterk vergrijst en zich afvraagt hoe ze het Verhaal van God door kan geven aan nieuwe generaties.
• Een sterke ontwikkeling van diversiteit in de culturen binnen het christelijk erf en een toename van nieuwe (soms informele) vormen van kerkzijn, waarbij etniciteit en/of landen van herkomst een belangrijke rol spelen.
• In Zuid Afrika spelen hier ingewikkelde pijnlijke processen uit de apartheids-geschiedenis door heen. Een geschiedenis die nog steeds van invloed is op de relatie van de NG-kerk met de VGK, maar ook op die met de indigenous churches.
• In Nederland hebben we steeds meer te maken met grote groepen christenen, die vanuit de 3^e wereld naar ons land komen als migrant uit voormalige kolonies of als vluchteling. Mensen die samenkomen in vaak groeiende gemeentes, in scholen of sporthallen of in van ons gehuurde kerken op momenten dat wij na de zondagochtendkoffie naar huis zijn gegaan.
• Daarnaast zijn vele nieuwkomers in Nederland belijders van een ander geloof. Vaak de Islam. Hoe voeren wij een eerlijk gesprek en een interreligieuze dialoog met hen en hun geestelijk leiders in een tijd waarin fundamentalisme en rechts-extremisme dat gesprek vaak zo frustreren.

21e eeuw

Wij willen in de uitwisseling vorm geven aan echte gelijkwaardigheid en aan een leerproces waarbij de de-centering ons bij de ander dingen doet leren. Dingen die ons ‘thuis’ inspireren in onze zoektocht om op een manier gestalte te geven aan ons geloof die aansluit bij de 21^ste eeuw.

Dan is het van belang structureel in de voorbereiding en uitvoering van de bezoeken hier meer aandacht aan te besteden. Daarbij denken we aan de volgende zaken:

• Een eerlijk onderzoek in eigen kring in de voorbereiding van een bezoek naar de vragen en worsteling die ons bezig houden. Waar ligt onze verlegenheid met de situatie in eigen land? Op welke terreinen liggen onze verlangens om door de uitwisseling geïnspireerd te worden?
• Onderkenning van het feit, dat we daarin als christenen in Nederland verschillen. Dat we het gesprek daarover in de voorbereiding op een bezoek onder elkaar ook moeten oefenen.
• Dat we vandaaruit ook gepland na moeten denken over de samenstelling van onze delegaties. Dat die diversiteit in eigen land daarin ook door mag klinken.
• Dat deelname aan een Zebra-uitwisseling met nadruk geen verkapt vakantiereisje is, maar een intensieve studiereis gericht op interesse in het gastland en bereidheid tot zelfconfrontatie in de de-centering.
• Dit laatste geldt zowel voor de Nederlanders als de Zuid Afrikanen, die aan de uitwisseling meedoen.

Diversiteit

Hiermee beschrijven we een verdieping van het proces van de-centering. De-centering niet alleen in de uitwisseling met onze collega’s ver weg, maar ook in de dagelijkse werkelijkheid in ons eigen land.
Deze methodiek kan verschillende thema’s als voertuig hebben. Of het nu om conflicthantering, contextueel pastoraat, seksualiteit en geloof of het thema vergeving gaat, of dat we het omgaan met de diversiteit zelf als thema nemen.

In de voorbereidingen van het bezoek aan Zuid Afrika van komend voorjaar – dat als thema “Diversiteit in Geloof en Leven” zal hebben – willen we aan deze zaken vorm geven.

Utrecht, 27 januari 2016