Save the Date:
Internationale conferentie over Contextueel Pastoraat in mei 2021.
Uitwisselingsbezoek 26 april – 9 mei 2019
Oversteek vanuit Zuid-Afrika naar Nederland
Op vrijdag 26 april 2019 startte een nieuwe uitwisseling. Zes predikanten uit Zuid-Afrika , drie uit de VGK en drie uit de NGK in de regio West Kaap, zijn aangekomen op Schiphol en werden ontvangen in ‘Het Kruispunt’ van de Protestantse Gemeente Landsmeer. Daar maakten zij kennis met hun Nederlandse gastvrouw en -heren. Voor het verblijf in de gastgemeente of instelling en organisatie waren zij in Enkhuizen en Schagen, in de regio Utrecht (Altrecht), in Amsterdam (Shiva) en Breda, in Reeuwijk, in West Kapelle en in Het Gooi.
Na een week meelopen in het werk in de gastgemeente zijn gasten en de predikanten en pastores bij wie zij te gast waren, op 6 mei begonnen aan een gezamenlijke cursus in Het Dominicanenklooster in Huissen, nabij Arnhem. De cursus werd geleid door prof. dr. Robert R. Vosloo van de Theologische Faculteit Universiteit van Stellenbosch, Zuid Afrika.
Op de eerste dag werd ingegaan op de ervaringen opgedaan in de bezoekweek. Vervolgens is ruim aandacht besteed aan het thema Redeeming Identity; towards a Spirituality and Ministry of Recognition. Thema dat nauw verbonden is met ervaringen en vragen rond ‘omgaan met diversiteit’ die voor deze ontmoetingen centraal staan.
Op woensdag 8 mei, de laatste dag van de cursus, werden twee deelnemers en de docent geïnterviewd voor het radioprogramma van de lokale omroep Landsmeer. U hoort mw. ds. René Potgieter, predikante van de NGK-gemeente Stellenberg in Zuid-Afrika, de Nederlandse pastoraal werker Louise Kooiman (Protestantse Gemeenten Enkhuizen en Schagen) en prof. Robert Vosloo.
- ds. Louise Kooiman:
- ds. René Potgieter:
- prof. dr. Robert Vosloo:
Hoewel de voertaal voor de cursus Engels was (niet voor alle deelnemers is Nederlands of Afrikaans de moedertaal), is voor deze interviews gekozen voor het Nederlands. Dit met het oog op de luisteraars van de lokale radio Landsmeer, waar deze interviews in eerste instantie werden uitgezonden.
In 2020 hopen Nederlandse predikanten en kerkelijk werkers de oversteek naar Zuid-Afrika te maken.
Nadere informatie – ook over volgende uitwisselingsbezoeken – bij de secretaris van Stichting Zebra (Zuid-Afrika – Nederland), Ploni Robbers – van Berkel. E-mail: ploni@robbers.tv
Enkele foto’s
Achter van links naar rechts: Fred Kappinga, Louis Smith, Zwanine Siedenburg, Helené Fouché, Ploni Robbers, Lettie Buchner, Petra van Oosten, Ditske Tanja, Herrianne Allewijn.
Voor: Rafle Cloete, Jetro Cloete, Christo Thesnaar.
Compilatie verslagen 2019
Op vrijdag 26 april 2019 startte een nieuwe uitwisseling. Zes predikanten uit Zuid-Afrika , drie uit de VGK en drie uit de NGK in de regio West Kaap. Aan de deelnemers van de uitwisseling is voorafgaand aan de uitwisselingsweken gevraagd een reflectieverslag te maken, bedoeld voor intern gebruik. Deze verslagen zijn vanwege de privacygevoelige inhoud niet geschikt voor publicatie.
U vindt hier een impressie, aan de hand van enkele passages (cursief weergegeven) uit die verslagen.
Centraal in de uitwisseling bij Zebra staat ‘decentring’: uit je kring gehaald worden.
Uit je kring gehaald worden, of om het moderner te zeggen, je uit je eigen bubbel laten halen, dat is een van de hoofddoelen van de uitwisselingsprojecten die de Stichting Zebra regelmatig organiseert tussen predikanten uit Zuid-Afrika en predikanten hier in Nederland.
Om structuur te brengen in de verslagen zijn er vijf vragen geformuleerd:
- Met welke leervragen ben ik de uitwisseling ingegaan?
- Welke rode draad zie ik door mijn leerproces heenlopen?
- Wat kan ik zeggen over mijn persoonlijke ontwikkeling, mijn professionele ontwikkeling, mijn inspiratie en roeping?
- Waaraan zie je volgens mij dat ik de uitwisseling gedaan heb?
- Op welke manier wil ik deze ontwikkeling gaan voortzetten?
Met welke leervragen ben ik de uitwisseling ingegaan?
Bij vrijwel alle leervragen stond ‘spiritualiteit’ vooraan.
• Hoe kan ik … mijn eigen spiritualiteit weer voeden …. Kan ik in de Zuid-Afrikaanse context nieuwe spirituele bronnen openen?
• Hoe verhoudt mijn spiritualiteit zich t.o.v. mijn Zuid Afrikaanse collega? Wat kan ik van haar leren?
• hoe reageert de gemeente op de spiritualiteit van de gast?
Andere leervragen gaan over de situatie in Zuid-Afrika na de apartheid, segregatie en individualisering, vergrijzing en jongeren in de kerk, omgaan met mensen met een psychische aandoening.
Welke rode draad zie ik door mijn leerproces heenlopen?
Over het algemeen komen in de verslagen de overeenkomsten en verschillen tussen de situatie in Nederland en Zuid-Afrika voor, evenals een nieuwe kijk op de eigen situatie.
• Mijn collega gaf aan dat in Zuid Afrika klinkt dat Nederland heel atheïstisch geworden is. Men collecteert daar voor zendingswerk in Nederland. Ook arme mensen geven daarvoor. Hij keek zijn ogen uit wat er nog echt wel aan kerk en christenheid is. Hij zei: Dat ga ik in Zuid Afrika vertellen.
• Waar blanke mensen in Zuid-Afrika zich soms tekort gedaan voelen, was het een eyeopener dat in Nederland ook blanke mensen van de voedselbank gebruik maken.
Wat kan ik zeggen over mijn persoonlijke ontwikkeling, mijn professionele ontwikkeling, mijn inspiratie en roeping?
• Ik heb ontdekt dat mijn collega genoten heeft van het enthousiasme en de openheid in onze gemeente. Dat heeft aanstekelijk op mij gewerkt. Ik voelde me trots en dankbaar in
mijn eigen kerk! Ik heb gezien hoe er draagkracht kan zijn voor nieuwe ontwikkelingen.
• … de afwezigheid van jongere gemeenteleden. Een zorg over de toekomst van onze kerk, die we als gemeente zeker herkennen en delen. Tegelijkertijd sprak hij met hoge achting en verbazing over de veerkracht en het engagement van veel oudere gemeenteleden. Mensen van boven de 70 worden in zijn gemeente in Zuid-Afrika vaak als oud en niet meer bij de tijd afgeschreven. Het tegendeel was hier bij ons zijn ervaring en deze indruk wilde hij ook graag meenemen als bemoediging voor zijn oudere gemeenteleden in Zuid-Afrika.
Waaraan zie je volgens mij dat ik de uitwisseling gedaan heb?
• Mijn collega noemde ook nogal eens hoe zwaar het leven in Zuid Afrika is vanwege de enorme criminaliteit. Je kunt niets buiten zetten. Het wordt zo weggehaald. Hij vond het maar niets dat ik de auto parkeerde op dat grote parkeerterrein tegenover het klooster in Huissen en dat de auto daar ’s nachts zou staan. Wat hebben wij het in dat opzicht ook goed.
• Om in een land met zoveel angst en geweld kerk te zijn lijkt me een moeilijke en ook spannende uitdaging.
• Ik heb meer oog gekregen voor erkenning van de ander als schuld speelt. Wat het iemand heeft gedaan en dat dat benoemd moet worden aan wie men schuld belijdt: erkenning.
• Bij al deze activiteiten werd ik bewust van een parallelproces in mijn eigen geest: naast gids en gastheer werd ik ook vreemdeling. Ik keek als het ware door de ogen van mijn gast naar mijn eigen wereld. Het gewone en vertrouwde behoefde opeens uitleg; het vanzelfsprekende verloor die eigenschap. Bijzonder en verrijkend om zo weer met nieuwe ogen naar je eigen werkelijkheid te kijken. Dat geeft stof tot nadenken.
Op welke manier wil ik deze ontwikkeling gaan voortzetten?
• Ik wil vooral plezier ondervinden in het ontwikkelen van mogelijkheden om het verrijkende effect van deze uitwisseling effectief te maken. Dat is aan mensen in de gemeente te delen. Daarbij stimuleert het mij als gemeenteleden ook daadwerkelijk de meerwaarde daarvan gaan ervaren en waarderen.
• Geloofsgemeenschap en engagement. Op welke manieren kunnen geloofsgemeenschappen ook daadwerkelijk meespreken in het maatschappelijk debat? Welke mogelijkheden en beperkingen hebben ze? Wat wordt van hen verwacht? En wat zijn de risico’s?
• De kracht van humor in relatie tot lijden. Hoe zet ik humor in in mijn werk? Wat kan ik leren van de (Zuid-)Afrikaanse humor?
Tot slot een samenvattende reactie vanuit Zuid-Afrika:
Die nuutheid en vreemdheid van ʼn ander land, die gebruike, die kos, die mense, het nuwe horisonne gegee. Die voorspoed, afgerondheid, funksionerende infrastruktuur van ʼn eerste wêreldland het hulle diep geraak komende uit Afrika en ʼn ontwikkelende land met al sy uitdagings. Tog het dit hulle diep geraak en oortuig en opnuut onder die indruk gebring dat die konteks in Suid Afrika ʼn kaleidoskoop van uitdagings bied waarvoor hulle dankbaar is en wat hulle nie vir iets sal verruil.